Dışa kayma temel olarak 3 gruba ayrılır. İntermittan (aralıklı, ara ara olan) ekzotropya, duysal ekzotropya ve konjenital (doğumsal) ekzotropya.
İçindekiler
İntermittan Ekzotropya
Ara ara gözlerde görülen dışa kaymaya tıp dilinde intermittan ekzotropya denilmektedir. En sık rastlanan dışa kayma tipidir. Genellikle 1 yaşından sonra başlayan bu durum, yetişkinlik döneminde de başlayabilir. İlk zamanlar sadece yorgunken, dalgınken veya hastayken kayma ortaya çıkar. Yaklaşık %80 hastada zamanla kayma sıklığı artar ve artık hiç düzelmeyen dışa kayma haline dönüşür.
Neden Olur?
Bu kaymanın neden olduğu tam olarak bilinmemektedir. Sonuç olarak dışa baktıran kasta güçlenme ve/veya içe baktıran kasta zayıflama görülür.
Ara Ara Dışa Kayma Belirtileri Nelerdir?
Bu kayma genellikle tek gözde görülür ama diğer göz de ara ara kayıyor olabilir. Bu hastaların görme düzeyleri iyidir ve kaymadığı zamanlarda üç boyutlu görmeleri de mükemmeldir. Göz tembelliği oluşma ihtimali, hastanın ne kadar küçük yaşta olduğu ve kaymanın sıklığına göre değişse de, düşüktür.
-Kuvvetli ışıkta veya güneşte tek gözü kapatma
Tanı Nasıl Konur?
O sırada göz kayması olmasa bile ayrıntılı bir muayene ile tanı konulabilmektedir. Damlasız ve damlalı göz dereceleri ölçümü, görme düzeyi ölçümü, göz arkası muayenesi yapılır. Muayenede hangi tip kayma olduğunu saptamak için yakın ve uzak kayma düzeyleri ölçülür.
Buna göre 3 tipe ayrılır:
1.Basit İntermittan Ekzotropya
Bu tip ekzotropyada yakın ve uzak kayma miktarları hemen hemen birbirine eşittir.
2.Diverjans Fazlalığı
Bu tip ekzotropyada uzak kayma miktarı yakın kayma miktarından fazladır. İntermittan kaymaların yarısından çoğu bu tiptedir. Diverjans fazlalığı da kendi içinde gerçek diverjans fazlalığı ve yalancı diverjans fazlalığı olarak iki gruba ayrılır.
Yalancı diverjans fazlalığında ölçümlerde uzak kayma yakından fazla olsa da, bazı testler sonrasında aslında uzak ve yakın kayma miktarlarının benzer olduğu anlaşılır.
3.Konverjans Yetmezliği
Yakın kayma miktarının uzak kayma miktarından fazla olduğu kaymalardır. Bazen uzakta kayma yoktur, sadece yakında dışa kayma mevcuttur, buna saf konverjans yetmezliği denir. Saf konverjans yetmezliğinde konverjans egzersizleri (yakınlaştırma/kalem egzersizi) önerilir.
Yakın okumada zorlanan, göz yorgunluğu şikayetleri olan hastalara prizmatik gözlük verilebilir. Hem yakında hem uzakta konverjans yetmezliği olan hastalarda ise ameliyat ile beraber konverjans egzersizleri önerilir. Bu egzersizlere ameliyattan önce başlanıp ameliyattan sonra da devam edileceği konusunda hasta bilgilendirilmelidir.
Tedavi seçenekleri, ameliyat ve sonrasındaki sürecin yönetimi açısından bu kayma tiplerini ayırmak oldukça önemlidir.
Tedavide Neler Yapılır?
Ara ara olan dışa kaymalarda da, diğer tüm şaşılıklarda olduğu gibi hastanın gözlük derecesi varsa öncelikle gözlük/kontakt lens reçete edilir. Miyopi, astigmatizma ve yüksek hipermetropi bu kaymaları arttırabilen faktörlerdir ve kırma kusurunun düzeltilmesi hastalarda kayma kontrolünü çoğunlukla arttırır.
Bundan sonra en sık uygulanan tedavilerden biri kapama tedavisidir. Günde belli bir süre kaymayan göz kapatılır.
Eğer hastada konverjans yetmezliği varsa konverjans egzersizi de mutlaka önerilir.
Bazı hastalarda prizmatik gözlük verilebilir.
Olduğundan fazla miyop gözlük vermenin de özellikle uzak kaymanın kontrol altına alınmasında etkili olduğu gösterilmiştir ama bu konuda hekimler arasında fikir birliği yoktur.
Aralıklı dışa kaymalarda hastanın durumu, kayma kontrolüne göre değerlendirilir. Bu tedavilerle kayma kontrolü iyi olan, yani sadece yorgunken, dalgınken, uykusuzken kayma görülen hastalar aynı tedaviyle takip edilir.
Ama kayma kontrolü kötü olan, yani günün yarısından fazlasında kayma görülen, en ufak dikkat dağınıklığında kayma açığa çıkan hastalara ameliyat önerilir.
Duysal Ekzotropya
Görmeyen ya da çok az gören göz dışa doğru kayma eğilimindedir. Bu sebeple olan dışa kaymalara Duysal Ekzotropya denilmektedir. Bebeklerde ya da küçük çocuklarda az görme genellikle içe kayma ile sonuçlanırken, 2-4 yaşından sonra meydana gelen az görme veya görememe durumlarında dışa doğru kayma görülür.
Bu hastalara estetik düzeltme amacıyla cerrahi yapılır ve genellikle ameliyatın görmeyen göze yapılması tercih edilir.
Konjenital Ekzotropya
Hayatın ilk haftalarında görülen dışa kaymalardır. Nadir görülür. Kayma açısı geniş ve sabit olan bu bebeklerde füzyon kapasitesi (iki gözden gelen görüntüyü beyinde birleştirme) zayıftır. Çoğunlukla alttan yatan nörolojik veya sistemik bir hastalık vardır.
Altta yatan hastalığın tedavisi dışında yapılması gereken göz tembelliği tedavisi ve 6. aydan sonra ameliyatla kaymayı düzeltmektir.
Instagram’da bizi takip etmek için tıklayınız.
